مرحوم محمدتقی مصطفوی به وجود لوح مزار کوچکی از جنس کاشی لعابدار فیروزه‌ای رنگ در بقعه امامزاده یحیی واقع در محله‌ای به همین نام در ضلع شمالی خیابان 15 خرداد، در میان بافت قدیمی شهر تهران اشاره کرده که شکل آن مستطیل و طول (ارتفاع) و عرض آن 44 × 29 سانتی‌متر بوده است. به گفته ایشان، اين لوح در اصل در پایین قسمت خارجی دیوار خشتی ساختمان بقعه امامزاده یحیی قرار داشته، اما در زمان بازسازی ساختمان بقعه، به مدت دو سال در موزه ملی ایران به امانت گذاشته شده است. 1
در حال حاضر، لوح مشابه با آنچه مرحوم مصطفی تصویر آن را در کتاب خود منتشر کرده، بالای سردر واقع در ایوان شمالی ساختمان جدید امامزاده نصب شده است؛ اما يك نمونه كاملاً مشابه نیز در بخش دوران اسلامی موزه ملی نگه‌داری می‌شود. 2 دوست عزیز جناب آقای کیانوش معتقدی پس از رؤیت تصاویر هر دو لوح، یادآوری کردند که لوح موجود در موزه ملی باید نمونه اصلی باشد و لوح موجود در بقعه امامزاده یحیی، در واقع یک مولاژ جدید از لوح اصلی است که احتمالاً در زمان به امانت‌گذاری آن در موزه ملی، از سوی مسئولان وقت موزه ملی یا اداره میراث فرهنگی تهیه شده و به‌جای لوح اصلی به بقعه امامزاده یحیی تحویل داده شده است.
گفتنی است در بخش فوقانی لوح، کتیبه‌اي به خط كوفي و حاوی شهادتین وجود دارد. در پایین آن نیز کتیبه کوفی دیگری که از پایین حاشیه راست تا انتهای حاشیه چپ ادامه دارد، شامل آیه «بسمله» و آیه 55 سوره مائده به شرح زیر وجود دارد: «بسم الله الرحمن الرحيم. إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ». درون طرح محرابی میان لوح نیز کتیبه‌ای به خط نسخ حاوی تاریخ و نام مدفون به چشم می‌خورد که مرحوم مصطفوی متن آن را به شرح زیر تشخیص داده است: «..... ابوالوفا بن ابوالقاسم بن ابوالعبا(؟) سنه ثمان وعشرین وست مائه» [628]. 3
آیه 55 سوره مائده كه در کتیبه لوح مزار به‌کار رفته، از آیاتی است که شيعيان برای اثبات ولايت امير مؤمنان علي (ع) به آن استناد می‌ورزند. بنابراین این اثر تاریخی را می‌توان سند و شاهد کهنی برای تشیع در تهران در سده هفتم به شمار آورد. در عین حال، به نظر می‌رسد که اين لوح مزار، قدیمی‌ترین اثر کتیبه‌دار در محدوده تهران قدیم به شمار می‌آید.
آثار تاریخی طهران: اماکن متبرکه، سید محمدتقی مصطفوی، تنظیم و تصحیح: میر هاشم محدّث، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ 2، 1375، ص 20.
در حال حاضر، لوح مشابه با آنچه مرحوم مصطفی تصویر آن را در کتاب خود منتشر کرده، بالای سردر واقع در ایوان شمالی ساختمان جدید امامزاده نصب شده است؛ اما يك نمونه كاملاً مشابه نیز در بخش دوران اسلامی موزه ملی نگه‌داری می‌شود. 2
با تشکر از سرکار خانم زهرا دانش آرانی که من را از وجود لوح موجود در موزه ملی مطلع ساختند.
گفتنی است در بخش فوقانی لوح، کتیبه‌اي به خط كوفي و حاوی شهادتین وجود دارد. در پایین آن نیز کتیبه کوفی دیگری که از پایین حاشیه راست تا انتهای حاشیه چپ ادامه دارد، شامل آیه «بسمله» و آیه 55 سوره مائده به شرح زیر وجود دارد: «بسم الله الرحمن الرحيم. إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ». درون طرح محرابی میان لوح نیز کتیبه‌ای به خط نسخ حاوی تاریخ و نام مدفون به چشم می‌خورد که مرحوم مصطفوی متن آن را به شرح زیر تشخیص داده است: «..... ابوالوفا بن ابوالقاسم بن ابوالعبا(؟) سنه ثمان وعشرین وست مائه» [628]. 3
آثار تاریخی طهران: اماکن متبرکه، همانجا.
آیه 55 سوره مائده كه در کتیبه لوح مزار به‌کار رفته، از آیاتی است که شيعيان برای اثبات ولايت امير مؤمنان علي (ع) به آن استناد می‌ورزند. بنابراین این اثر تاریخی را می‌توان سند و شاهد کهنی برای تشیع در تهران در سده هفتم به شمار آورد. در عین حال، به نظر می‌رسد که اين لوح مزار، قدیمی‌ترین اثر کتیبه‌دار در محدوده تهران قدیم به شمار می‌آید.
- آثار تاریخی طهران: اماکن متبرکه، سید محمدتقی مصطفوی، تنظیم و تصحیح: میر هاشم محدّث، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ 2، 1375، ص 20.
- با تشکر از سرکار خانم زهرا دانش آرانی که من را از وجود لوح موجود در موزه ملی مطلع ساختند.
- آثار تاریخی طهران: اماکن متبرکه، همانجا.
فصلنامه کتاب‌گزار، شماره 1
سه شنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۲:۵۵
