در سرزمین فلسطین، از دیرباز مزارهایی منسوب به امام علی (ع) وجود داشته است که برخی از آنها در گذر زمان از بین رفته و برخی دیگر تا به امروز باقی مانده است. از جمله مزارات از بین رفته، می‌توان به «مشهد» یا مسجد موجود در مجاورت چشمه مقدّس موسوم به «عین البَقَر» در شهر عکّا اشاره کرد که بنا بر گزارش علی بن ابی‌بکر هروی (درگذشته ۶۱۱ق)، در زمان اشغال این شهر به دست صلیبیان، در پی رؤیت امام علی (ع) در خواب و وقوع کرامتی از ایشان در این محل، به زیارتگاه تبدیل شد. 1

الهروی، علی بن ابی‌بکر، الاشارات الی معرفة الزیارات، تحقیق: جانین سوردیل ـ طومین، دمشق: المعهد الفرنسی، چاپ ۱، ۱۹۵۳م، ص ۲۲.

زیارتگاه دیگری که امروزه نشانی از آن باقی نیست، مزاری واقع در میان قبرستان موسوم به «رجال العمود» در شهر نابلس، در کنار جاده این شهر به بیت‌المقدس بوده است. 2

النابلسی، عبدالغنی، الحضرة الأنسیة فی الرحلة القدسیة، تحقیق: اکرم حسن العُلبی، بیروت: المصادر، چاپ ۱، ۱۴۱۱ق / ۱۹۹۰م، ص ۸۰.

از میان مزارهای باقی‌مانده نیز می‌توان به مزاری واقع در منطقه «باب الواد» در جاده بیت‌المقدس به یافا (تل‌آویو امروزی) اشاره کرد که شامل یک چهاردیواری ساخته شده از سنگ و بدون سقف است. 3

مخلص، عبدالله، «مشاهد آل البیت الاطایب فی فلسطین»، العرفان، المجلد ۳۳ ـ الجزء ۲، صفر ۱۳۶۶ق / کانون الاول ۱۹۶۶م، ص۱۳۶.

هم‌چنین در حومه شهر رمله، در کنار جاده این شهر به شهر «لُدّ»، مزار دیگری منسوب به آن حضرت وجود دارد که در اسناد اوقاف نیز به عنوان وقف امام علی (ع) ثبت شده است. 4

همانجا.

این مزار، بر اساس تصاویر موجود از آن، شامل بنایی سنگی است که از یک اتاق مربع با گنبدی نسبتاً کم‌خیز و یک چارطاقی متصل به آن تشکیل شده است. درون اتاق نیز قبر برجسته‌ای که با پارچه‌هایی پوشیده شده، و محرابی در ضلع جنوبی آن به چشم می‌خورد.
درباره ماهیت مزار موجود در حومه شهر رمله، این احتمال وجود دارد که همانند سه مزار دیگر منسوب به امام علی (ع) در فلسطین، صرفاً جنبه نمادین داشته یا بر اساس خواب و رؤیا به وجود آمده باشد. با این حال، به طور خاص درباره این مزار می‌توان احتمال دیگری نیز مطرح کرد؛ اگرچه طبیعتاً نمی‌توان به قطع و یقین در این باره سخن گفت. چنان‌که نگارنده این سطور در مقاله دیگر خود با عنوان «شواهد انتشار تشیع در اردن و فلسطین تا سده ششم هجری» نشان داده است، در فاصله سده سوم تا ششم هجری، سادات فراوانی در رمله سکونت داشته‌اند که شماری از آنها مناصبی همچون خطابت، قضاوت و نقابت سادات را عهده‌دار بوده‌اند.
از میان این سادات، شخصی را به نام ابوطالب حسن بن جعفر، معروف به «ابن بنت الزهری»، از نوادگان حسن مثنّی می‌شناسیم 5

نسب کامل وی چنین است: حسن بن جعفر بن ابراهیم بن قاسم بن ابراهیم بن حسن بن محمد بن سلیمان بن داوود بن حسن بن امام حسن مجتبی (ع). بنگرید: ابن طباطبا، ابراهیم بن ناصر، منتقلة الطالبیة، تحقیق: سید محمد مهدی الخرسان، النجف: المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۸ق / ۱۹۶۸م، ص ۱۴۵. ابوطالب مروزی شهرت وی را به صورت «ابن بنت الزیدی» گفته است. بنگرید: المروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، چاپ ۲، ۱۳۸۵ش / ۱۴۲۸ق، ص۱۲۹.

که فرزندی به نام ابوالحسن علی بن ابی‌طالب داشته و این پدر و پسر، قاضی رمله بوده‌اند. 6

بنگرید: المروزی، ص ۱۲۸؛ العُبَیدلی، محمد بن ابی‌جعفر، تهذیب الانساب ونهایة الاعقاب، تحقیق: محمد کاظم المحمودی، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، ط۲، ۱۴۲۸ق / ۲۰۰۷م، ص۱۰۳.

آیا می‌توان احتمال داد که مزار منسوب به امام علی (ع) در شهر رمله، در واقع قبر ابوالحسن علی بن ابی‌طالب یاد شده ـ قاضی این شهر ـ بوده، که با توجه به تشابه اسمی خود با امیر مؤمنان علی (ع)، به تدریج به آن حضرت انتساب یافته و با توجه به همین انتساب، از میان دیگر مزارات و مقابر سادات در این شهر، اقبال باقی‌ماندن تا زمان حاضر را یافته است؟