بهاءالدین علی بن عیسی اربلی (درگذشته ۶۹۳ق) از ادبای مشهور شیعه در سده هفتم هجری است که نزد شیعیان، بیشتر به خاطر تألیف خود «کشف الغمة فی معرفة الائمة» شهرت یافته است. درباره زندگی و شخصیت اربلی، افزون بر آگاهی‌هایی که از طریق تألیفات وی به دست می‌آید، بخش قابل توجهی از آگاهی‌های ما درباره وی ـ همانند بسیاری از دیگر اعلام شیعه در سده‌های میانی ـ از منابع تراجم و وفیّات اهل سنت به دست می‌آید.
ترجمه اربلی در شماری از این منابع، همچون مجمع الآداب ابن فوطی و فوّات الوفیات ابن شاکر کتبی، پیش از این در پژوهش‌های صورت گرفته درباره وی مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گرفته است؛ اما ظاهراً ترجمه وی در برخی از منابع دیگر، به علت اینکه تا کنون منتشر نشده، همچنان مغفول مانده است. در این یادداشت کوتاه، توجه خواننده محترم را به دو زندگی‌نامه نویافته از اربلی جلب می‌کنیم:
زندگی‌نامه نخست را ابن حبیب حلبی (درگذشته ۷۷۹ق)، ذیل وفیات ۶۹۲ در کتاب خود «درة الاسلاک فی دولة الاتراک» آورده است که ما آن را از نسخه خطی موجود در کتابخانه ایاصوفیا (انتقالی به کتابخانه سلیمانیه) در استانبول (برگ ۵۹ر) بازخوانی کرده‌ایم:
«وفيها توفي المولى بهاء الدين أبو الحسن علي بن الأمير فخر الدين عيسى بن بن أبي الفتح المُنشئ الشيباني الإربلي. رئيسٌ كبيرٌ، أديبٌ خبيرٌ، فضله نامي الغراس، ولديه معرفة بالتاريخ وأيام الناس، حسنت كتابته وإنشاؤه، وهتفت على ورق العلياء ورقاؤه، وطاف ذكره وأناف نظمه ونثره، وكانت وفاته ببغداد عن سبعٍ وستين سنة، تغمده الله برحمته.»
زندگی‌نامه دوم را کمال‌الدین ادفوی (درگذشته ۷۴۸ق) در «البدر السافر وتحفة المسافر» آورده است. البته ترجمه اربلی در بخش دوم این کتاب آمده است که هنوز منتشر نشده و نسخه خطی آن در کتابخانه فاتح استانبول نگهداری می‌شود. البته نگارنده این سطور به این نسخه خطی دسترسی نداشته، اما پژوهشگر مصری «محمد فتحی فوزی» آن را تصحیح کرده و منتخبی از آن را ـ به عنوان نمونه تصحیح خود ـ به صورت الکترونیک منتشر کرده است. خوشبختانه زندگی اربلی نیز در این فایل منتخب موجود است و با استناد به این فایل، ترجمه اربلی را در ادامه آورده‌ایم. البته این متن خالی از اشتباه نبوده، اما برخی از این اشتباهات را اصلاح کرده‌ایم:
«علي بن عيسى بن أبي الفتح الإربلي، المنعوت بالبهاء: كان فاضلاً أديباً شاعراً مشاركاً في فنون. وكان شيعياً إلا أنه متأدب مع علماء السنة، ويوافقهم في عقائدهم، وكان كريماً وله مجلس ببغداد يجلس فيه طرفي النهار، ويجتمع عنده الفضلاء وتجري عليهم المناقشات.
وله بحوث في أنواع من العلوم، وصنّف كتباً منها كتاب سماه "كشف الغمة في معرفة الأئمة"، وله رسالة الطيف والمقامة البغدادية والمقامة الدمشقية والمقامة الحلبية والمقامة المصرية. وله ديوان شعر، وحدّث بشيء من شعره سمعه منه الفضلاء ابن الساعي وابن الكازروني وابن الفوطي. ومن شعره قوله:

شعر:
يا من مُت في هواه غراما * وعصيت العُزال واللواما
لوْ ترجيتُ أن أراك ولو في النوم * ما فارقتْ جفوني المناما
قمت بدرا بالسماء وجها ونظم * العقد ثغرا والخيزران قواما

وُلد في جُمادى الآخرة وقيل رجب سنة خمس وعشرين وستمائة، ونشأ بـ"إربل"، اشتغل بها ثم دخل بغداد وأقام بها حتى توفي بها في يوم الجمعة رابع عشر جمادى الآخرة وقيل في ثالث عشرة جمادى الأولى سنة اثنتين وتسعين.»